تقریبا دهان تمام انسانها گاهی خشک میشود .
اگراحساس خشکی دهان ادامه پیدا کرد، ممکن است زمان درمان فرا رسیده باشد.
خشکی دهان که در طب به آن xerostomia می گوییم، وقتی روی میدهد که بزاق کافی در دهان نداشته باشید.
احساس هیجان بطور موقت باعث خشکی دهان میشود. اما تداوم خشکی دهان ممکن است علامت یک بیماری زمینه ای باشد بنابراین مهم است که توسط پزشک معاینه شوید.در ضمن چون خشکی دهان منجر به پوسیدگی دندانها میشود ویزیت توسط دندانپزشک هم مهم است.
خشکی دهان ممکن باعث اشکال در صحبت کردن ،جویدن و بلع و تغییر در مزه غذای شما شود.
همچنین ممکن است باعث گلودرد، گرفتگی صدا و بوی بد دهان شود.
خشکی دهان می تواند در سنی ایجاد شود اما افراد مسن تر مستعد تر هستند.
البته خشکی دهان یک نتیجه طبیعی افزایش سن نیست ، بلکه افراد مسن ممکن است داروهای متعددی مصرف کنند که باعث ایجاد خشکی دهان شوند .
بیش از 400 دارو وجود دارند که از عوارض آنها خشکی دهان می باشد مثل داروهای ضد افسردگی،آنتی هیستامین ها،شل کننده های عضلات و داروهای فشار خون .
علل دیگر خشکی دهان عبارتند از:
- درمان سرطانها، مثل شیمی درمانی و رادیو تراپی سرو گردن
- تغییرات هورمونی،مثل حاملگی و یائسگی
- بیماریهایی مثل ایدز،دیابت و سندروم شوگرن (که یک بیماریست که درآن سیستم ایمنی شخص به بافتهای بدن، از جمله غدد ایجاد کننده رطوبت حمله میکند.)
- خرو پف یا تنفس با دهان باز
نقش بزاق :
بزاق توسط سه جفت غدد بزاقی اصلی و غدد بزاقی فرعی ایجاد شده و نقش اصلی در موارد زیر دارد:
- جویدن، بلع و هضم غذا
- جلوگیری ازعفونت در دهان با کنترل کردن باکتریها
- جلوگیری از پوسیدگی دندانها
بزاق عمدتا از آب تشکیل شده ولی حاوی آنزیمها،ومواد لیز کننده هم هست .
آنزیم ها به هضم غذا کمک میکنند و مواد لیز کننده (لوبریکانت ها)باعث راحت شدن صحبت، جویدن و بلع میشوند. بزاق به کنترل باکتریها که به سطح دندانها می چسبند کمک میکند. باکتریها از قند موجود در غذا تغذیه میکنند. یک محصول قند متابولیزه شده اسید است که باعث خوردگی سطح دندانها میشود. بنابراین بدون وجود بزاق،پوسیدگی دندانها ایجاد می شود.
درمانهای خشکی دهان :
پزشک یا دندان پزشک شما ممکن است شستشو و مرطوب کننده های دهان را توصیه کند یا بزاق مصنوعی تجویز کند. برخلاف داروها بزاق مصنوعی عملکرد شیمیایی ندارد بلکه اثر آن مکانیکی است. بزاق مصنوعی دهان را مرطوب و لیز میکند اما غدد بزاقی را تحریک به ایجاد بزاق نمیکند.
بزاق مصنوعی علاج نیست ولی باعث رفع کوتاه مدت علایم خشکی دهان می شود.
بزاق مصنوعی به اشکال مختلف وجوددارد مثل دهانشویه، اسپری، ژل، و قرصهایی که در دهان حل میشوند. همچنین داروهایی هم وجوددارند که خشکی دهان ناشی از بعضی بیماریها مثل سندرم شوگرن و خشکی ناشی از رادیوتراپی را بهبود می بخشند.
اگر شما دچار خشکی دهان دائمی دهان هستید:
- با پزشک خود صحبت کنید.پزشک شما ممکن است داروهای شمارا عوض کرده یا مقدار آنها را تغییر دهد.
- با دندانپزشک خود صحبت کنید و لیست داروهایی که مصرف می کنید و بیماریهای خود را به او توضیح دهید.
نکاتی برای رفع خشکی دهان:
- جرعه های کوچک آب یا نوشیدنی های بدون قند را بنوشید یا تکه های یخ را بمکید.
- از محرکهایی مثل الکل ،دخانیات و کافئین پرهیز کنید. بیادداشته باشید کافئین علاوه بر قهوه و چای در بسیاری از نوشابه های گازدار وجود دارد.
- آدامس بدون قند بجوید یا آب نبات بدون قند بمکید.
- از غذاهای شور یا ادویه دار که ممکن است که ممکن است دهان را تحریک کنند دوری کنید.
- شبها در اتاق خواب از دستگاه بخور استفاده کنید.
- استفاده از بزاق مصنوعی را در نظر داشته باشید.